به گزارش نبض بورس، سیاوش وکیلی، کارشناس بازار سرمایه درمورد روند بورس و دلایل رشد نکردن آن بیان کرد: نگاهی به وضعیت این روزهای بورس به ویژه در یک سال گذشته حاکی از آن است که آن‌چه در بازار رخ می‌دهد هیچ گونه کمکی به اصلاح و بهبود وضعیت بورس از حیث شاخص‌ها و بازدهی و افزایش حجم معاملات ایجاد نمی‌کند و اگر بخواهیم نگاهی به وضعیت کلی بازار و عوامل موثر بر آن داشته باشیم متوجه می‌شویم که دو دسته عوامل بر وضعیت بازار بورس تأثیر می‌گذارند.
یک دسته عوامل داخل اکوسیستم بازار سرمایه که منظور، بیشتر نهاد ناظر و فعالان بازار سرمایه و دسته دیگر، عوامل خارج از اکوسیستم این بازار هستند که شامل سایر ناظران و استراتژی‌گذاران می‌شوند که در رأس آن‌ها دولت قرار دارد.
این کارشناس بازار سرمایه گفت: سازمان برنامه و بودجه، وزارت اقتصاد و امور دارایی، وزارت صمت و بانک مرکزی، عوامل خارج از اکوسیستم بازار سرمایه را رقم می‌زنند و اگر به عوامل داخل بازار توجه کنیم یک سری نهادها بازیگران اصلی بازار سرمایه هستند و یک دسته سهامداران حقیقی و خُرد و دسته دیگر، ناظران محسوب می‌شوند.
وکیلی تصریح کرد: طبیعتاً یک سری نواقص در هر سه دسته فوق وجود دارد و درواقع، شاید در برخی از موارد، ناظری آنچنان که باید، به شکل بهنگام عمل نمی‌کند و طبیعتاً مشکلاتی را در روند ساماندهی معاملات به وجود می‌آورد. مثل عملیات مربوط به بازارگردان‌ها که انتقاد زیادی از آن‌ها می‌شود و برخی نقص‌ها یا شدت و حدت در برخی از موضوعات نظارتی.
از دید سهامداران خُرد، آن‌چه که بیشتر به آن اشاره می‌شود بحث‌های نبود نگاه بلند مدت است که با کوچک‌ترین ناملایمتی صف‌های عرضه شکل می‌گیرند که البته این موضوع جای بررسی بیشتری دارد.
با توجه به این که سرمایه فرّار است طبیعتاً سهامداران خُرد و حقیقی با پول‌هایی که شاید در حجم اشخاص حقوقی نیستند چابک‌تر هستند. در نتیجه، وقتی دورنما و دلخوشی و امیدی به آینده ندارند دست به یک سری از اقداماتی می‌زنند تا سریع خودشان را کاور کرده و از ضرر و زیان بیشتر جلوگیری کنند.
وکیلی مطرح کرد: یک دسته دیگر از عوامل اثرگذار، خود نهاد‌های مالی و اشخاص حقوقی فعال در بازار سرمایه هستند که آن‌ها بنابر مقتضیات زمان با وجود برخی از ارزندگی‌ها، گاهی رفتار مشابه سهامداران خُرد را در پیش می‌گیرند و عرضه‌های آبشاری و انفعال زیادی در بین نهاد‌های مالی که باید بازار را پوشش دهند مشاهده می‌شود.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: اگر بخواهیم به عوامل اثرگذار بر بازار، ضریب وزنی دهیم بنده به شکل حسی و شهودی و برداشت از بازار می‌گویم؛ نه متکی بر آمار و ارقام یا مطالعه پژوهشی. چون شاید ۲۰ درصد ضریب وزنی این گونه نابسامانی‌ها و اختلال در کلیت بازار را این سه دسته از عوامل اکوسیستم داخلی دربر بگیرند. اما طبق عوامل خارج از کنترل اکوسیستم داخلی بازار و سه دسته‌ای که اشاره کردم اگر نقش تصمیم گیرندگان و عوامل دولتی را مرور کنیم و به بحث‌های شاخص آن‌ها مثل قیمت‌گذاری دستوری، مسئله عوارض و مالیات‌های عجیب و غریب، تغییر در نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و پالایشگاهی‌ها، عوارض صادراتی، عوارض معدنی، تعیین نرخ بهره‌ی بالا، نابسامانی در نرخ ارز و سلسله اقدامات و بخشنامه‌ها و ابلاغیه‌های شبانه اشاره داشته باشیم، متوجه می‌شویم همه این موارد منجر به پیش‌بینی ناپذیر شدن اقتصاد می‌شوند و از جمله عوامل بسیار مهم و اثرگذار به شمار می‌آیند که دورنمای بازدهی را در بازار سرمایه تحت‌تأثیر قرار می‌دهند و باعث می‌شوند سرمایه فرّار باشد.
وکیلی گفت: ضریب وزنی این دسته از عوامل با عنوان کلی اکوسیستم خارج از کنترل بازار سرمایه باز با همان تعبیر شهودی، شاید نزدیک به ۸۰ درصد را شکل دهد.
طبیعتاً در چنین فضایی، هر آن چه که در ناحیه‌ی درون بازار از سمت نهاد ناظر از قبیل تغییرات مربوط به زیرساختارها، دامنه‌ی نوسان، حجم مبنا، عملیات بازارگردانی و... اتفاق می‌افتند در یک شوک بزرگی که ناشی از تصمیمات دولت است بسیار ناچیز هستند و نمی‌توانند قدرت اثرگذاری بالایی را بر وضعیت معاملات داشته باشند و به همین دلیل، با چنین وضعیت این روز‌ها روبرو می‌شویم که بازار سرمایه حال و روز خوبی ندارد و طبیعتاً حتی نهاد‌های مالی که برشمردیم و بخشی از اکوسیستم داخلی با انفعال پیش می‌روند و طبیعتاً تیم‌های کارشناسی چنین ریسک‌های خارج از کنترل را از ناحیه دولت می‌بینند و بعد از چندین عامل منفی و کاهش امید به آینده و حتی فراتر از بازار سرمایه را نشان می‌گیرند.
این کارشناس بازار سرمایه تأکید کرد: طبیعتاً بازار از چنین عواملی دچار شوک و وحشت می‌شود و ترجیح می‌دهد تا مدت زمان باقیمانده را تا حدی با احتیاط و انفعال برخورد کند و منتظر باشد و ببیند که چه اتفاقی می‌افتد و اصولاً سرمایه‌گذاری در کدام حوزه‌ها از بازدهی مناسب‌تری برخوردار است؛ بنابراین اگر این بحث ادامه‌دار باشد شاهد کاهش حجم معاملات و خروج بخشی از سرمایه‌ها به سمت صنایع و بازار‌هایی خواهیم بود که پیش‌بینی می‌شوند و یا نهایتاً، سرمایه‌گذار انتظار دارد که بازدهی بیشتری نسبت به بازار سرمایه بگیرد و این شامل بازار ارز، ملک، رمز ارز و سایر بازار‌های موازی می‌شود که بعضاً بدون تابلو و امکان کنترل هستند و کلیت اقتصاد کشور را تحت‌الشعاع قرار می‌دهند.
وکیلی یادآور شد: باید توجه کرد که در بعضی از حوزه ها، ما با موضوع مالیات مضاعف روبرو هستیم و جامعه‌ی میلیونی سهامداران در قالب شرکت‌ها و ناشران بورسی و حتی صندوق‌های بازنشستگی در این راه متضرر خواهند شد.
به طور کلی، وقتی چنین دورنمایی برای بازار سرمایه وجود دارد، نمی‌توان انتظاری بیش از آن چه که امروز در وضعیت بازار داریم شاهد باشیم؛ بنابراین اگر می‌خواهیم اتفاق نامبارکی رخ ندهد و شاهد بهبود وضعیت بازار باشیم باید از این گسست گفتمانی که در سطح فعالان به وجود آمده است دوری کنیم و این گسست گفتمانی ازبین برود.
این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: درواقع، گسست گفتمانی بیشتر در محافل تحلیلی مورد بحث و بررسی و انتقاد و پیشنهاد قرار می‌گیرد و عمدتاً شامل طیف‌هایی است که همه از یک جنس بازار هستند. در کدام برنامه تلویزیونی و نشست تحلیلی شاهد حضور ۸۰ درصد موثر بر وضعیت بازار سرمایه هستیم و کجا یک کارشناس سازمان برنامه و بودجه‌ای را دیدیم که در مقابل تصمیمات خود استدلال به کار ببرد و از او مطالبه گری صورت بگیرد؟
طبیعتاً در چنین اکوسیستمی بیش از این نمی‌توان انتظار خاصی از بهبود وضعیت معاملات در بازار سرمایه را داشت و هر اقدامی بدون توجه به ریسک‌های آن اکوسیستم خارجی که تأثیر ۸۰ درصدی بر کلیت بازار دارد، بلااثر خواهد بود.
